Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie modelu jednoinstancyjnego dla niektórych spraw podatkowych, tj. dla takich, w których przeprowadzona została kontrola celno – skarbowa. Takie rozwiązanie może okazać się pozytywne dla podatników, pod warunkiem jednak, że ich prawa będą odpowiednio zabezpieczone.

Odejście od dwuinstancyjnego postępowania podatkowego motywowane jest faktem wysokiego stopnia zaskarżalności decyzji podatkowych do sądów administracyjnych, co zdaniem resortu wskazuje, że celem podatnika jest doprowadzenie do rozstrzygnięcia sporu podatkowego przez sąd administracyjny. Ministerstwo wyjaśnia, że przy tym założeniu dwuinstancyjne postępowanie podatkowe, z perspektywy podatnika, może być odbierane jako element opóźniający realizację tego celu.

Nie do końca można jednak zgodzić się z tym stanowiskiem, bowiem celem podatników jest szybkie, ale przede wszystkim prawidłowe uzyskanie rozstrzygnięcia sprawy, nie zaś jej rozstrzygnięcie przez sąd administracyjny. Wysoka zaskarżalność decyzji podatkowych wynika przede wszystkim ze sposobu prowadzenia spraw przez organy administracji skarbowej, tj. m in. pomijanie istotnych dowodów, wydawanie arbitralnych, niepopartych dowodami decyzji czy naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego.

Niemniej jednak pomysł wprowadzenia modelu jednoinstancyjnego mógłby okazać się dla podatników korzystny. Aczkolwiek takie rozwiązanie może się sprawdzić wyłącznie pod warunkiem, że decyzje wydawane przez organy podatkowe, w przypadku ich zaskarżenia, nie będą podlegały wykonaniu, aż do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd administracyjny. Bez takowego zabezpieczenia wprowadzenie jednoinstancyjnego postępowania podatkowego należy uznać za nie do zaakceptowania, bowiem samo wprowadzenie takiego modelu nie gwarantuje, że jakość wydawanych przez organy decyzji nagle ulegnie znaczącej poprawie. Dlatego też, w przypadku wprowadzenia modelu jednoinstancyjnego, najważniejszą kwestią jest zagwarantowanie należytej ochrony podatnikom, jednakże póki co Ministerstwo Finansów nie poruszyło tej kwestii.

Łukasz Czucharski, Komitet Podatkowy Pracodawców RP