Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 21 kwietnia 2015 r., sygn. akt: P 40/13, uznał zgodność z Konstytucją art. 62, § 2 k.k.s.,  nie wykluczającego poniesienia odpowiedzialności na mocy tego artykułu przez osobę, która zapłaciła podatek od tzw. pustej faktury, na podstawie art. 108, ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wokół wspomnianego wyroku stworzono narrację sugerującą, że art. 62 k.k.s. dopuszcza poniesienie konsekwencji karnoskarbowych przez osobę, która wystawiła pustą fakturę, łącznie z rzekomą sankcją przewidzianą w art. 108, ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten jednak ustanawia jedynie obowiązek zapłaty podatku wobec wystawcy fikcyjnej faktury, a nie sankcję za wystawienie „pustej faktury”.

Dodatkowo wyrokowi temu zarzuca się sprzeczność z innym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Chodzi mianowicie o wyrok z 4 września 2007 r., o sygn. akt: P 43/06. Trybunał uznał w nim za niezgodne z Konstytucją stosowanie dwóch sankcji wobec tej samej osoby, za ten sam czyn poprzez  dodatkowe podwyższenie zobowiązania podatkowego w razie zaniżenia podatku należnego lub zawyżenia zwrotu podatku naliczonego o 30%. Przepis ten obecnie już nie obowiązuje. Nie należy jednak tych dwóch wyroków ze sobą zestawiać, ponieważ o ile dodatkowe zobowiązanie podatkowe jest formą sankcji, o tyle nie można powiedzieć, aby powstanie zobowiązania podatkowego na podstawie wystawionej faktury też nią było. Podmiot, który fałszując faktury, tworzy w sposób sztuczny zobowiązanie podatkowe, niejako na własne życzenie musi uiścić daninę. Zupełnie odrębną kwestię stanowi tutaj konieczność zastosowania wobec takiego podmiotu sankcji przewidzianej za dokonanie takiego czynu w art. 62 k.k.s.

W dzisiejszych czasach, kiedy luka podatkowa powiększa się z roku na rok, egzekwowanie zobowiązań podatkowych wynikających z wystawionych faktur jest koniecznością. Ustawa o podatku od towarów i usług byłaby aktem niekompletnym bez art. 108, ust. 1, a wyeliminowanie tego przepisu stworzyłoby lukę prawną. Tymczasem regulacje podatkowe winny tworzyć gałąź prawa, która promuje model zachowania zgodnego z prawem i wyklucza patologizację istniejących instytucji prawnopodatkowych.

Reasumując ,należy podkreślić, że art. 108, ust. 1 ma charakter prewencyjny i w związku z tym nie może być mowy o naruszeniu zasady ne bis in idem, która zakazuje orzekania dwa razy w tej samej sprawie i – co za tym idzie – podwójnego ukarania sprawcy czynu zabronionego. Należy też odwracać tendencję polegającą na nieumiejętnym i pobłażającym traktowaniu podmiotów nadużywających prawo przy jednoczesnym  surowym traktowaniu podatników uczciwych i tym samym bardziej uchwytnych dla organów podatkowych.

Klaudia Kaniecka, Komitet Podatkowy Pracodawców RP